| Sažetak | U ovoj disertaciji opisana je priprema i primjena dvaju potenciometrijskih senzora. Jedan od potenciometrijskih senzora baziran je na jodidnoj ionsko-selektivnoj elektrodi (ISE) laboratorijske izrade obogaćenoj nanočesticama cinkovog oksida (ZnO) i njegovoj primjeni za mjerenje koncentracije penicilamina (Pen). Drugi potenciometrijski senzor baziran je na kloridnoj ionsko-selektivnoj elektrodi (ISE) laboratorijske izrade obogaćenoj nanočesticama cinkovog oksida (ZnO) i nanočesticama željezovih oksida (FexOy) i njegovoj primjeni za određivanje klorida. Pripremljena membrana jodidne ionsko-selektivne elektrode (ISE) izrađena je od AgI:Ag2S:PTFE = 1:1:2 i obogaćena nanočesticama cinkovog oksida (ZnO) u masenim omjerima 1,0 – 5,0 %. Pripremljene membrane korištene su za određivanje penicilamina u perklornoj kiselini pri pH = 1,00 i 2,00 i u acetatnom puferu pri pH = 4,00 i 4,75. Određivanje penicilamina u acetatnom puferu pH = 4,00 pokazalo je bolje rezultate nego u perklornoj kiselini. Na reakciji penicilamina s ionima srebra (Ag+) i ionima cinka (Zn2+) iz membrane elektrode temelji se određivanje penicilamina. Opisana metoda ima linearni odziv na penicilamin u koncentracijskom području 2,45·10^-6 – 1,00·10^-2 mol L^-1 i granicu dokazivanja od 2,24·10-^6 mol L^-1. Dobiveni rezultati za penicilamin pokazuju dobro slaganje izmjerenih rezultata s deklariranim vrijednostima sa standardnim odstupanjem od oko 2,70 %. Pripremljena membrana kloridne ionsko-selektivne elektrode (ISE) izrađena je od AgCl:Ag2S:PTFE = 1:1:2 i AgCl:Ag2S:PTFE = 2:1:2 obogaćenih nanočesticama cinkovog oksida (ZnO) u masenim omjerima 0,2 – 1,2 % ili nanočesticama željezovih oksida (FexOy) u masenim omjerima 0,4 – 1,2 %. Pripremljene membrane korištene su za određivanje klorida u perklornoj kiselini pri pH = 0,00 - 2,00 i u acetatnom puferu pri pH = 4,00 i 4,75. Membrane M1 i M4 pokazale su najbolje karakteristike i odziv na kloridne ione u kiselom mediju. Membrana M1 pokazala je linearni odziv na kloride u koncentracijskom području 2,00·10^-6 – 1,00·10^-1 mol L^-1 uz granicu dokazivanja od 1,42·10^-6 mol L^-1 te promjenu potencijala od 44,39 mV po dekadi promjene koncentracije pri pH = 2,00. Membrana M4 pokazala je linearni odziv na kloride u koncentracijskom području 4,21·10^-6 – 1,00·10^-1 mol L^-1 uz granicu dokazivanja od 1,39·10^-6 mol L^-1 te promjenu potencijala od 24,79 mV po dekadi promjene koncentracije pri pH = 0,00. Opisane su metode jednostavne, relativne brzine, niske cijene, pogodne za izravno mjerenje i bez prethodne obrade farmaceutika. |
| Sažetak (engleski) | This dissertation describes the preparation and application of two potentiometric sensors. The first one is based on “home-made” iodide ion-selective electrode (ISE) enriched with zinc oxide (ZnO) nanoparticles for determination of penicillamine (Pen). The other one potentiometric sensor is based on “home-made” chloride ion-selective electrode (ISE) enriched with iron oxides (FexOy) or zinc oxide (ZnO) nanoparticles for determination of chloride. Iodide ISE membrane was made of AgI:Ag2S:PTFE = 1:1:2 and enriched with zinc oxide (ZnO) nanoparticles in ratios 1.0 - 5.0 wt.%. Prepared membranes were used for penicillamine determination in perchloric acid at pH = 1.00 and 2.00 and in acetic buffer at
pH values 4.00 and 4.75. Penicillamine determination showed better results in acetic buffer
pH = 4.00 than in perchloric acid. The determination is based on the reaction between penicillamine with silver ions (Ag+) and zinc ions (Zn2+) from the electrode membrane. Described method has linear response range for penicillamine concentrations 2.45·10^-6 – 1.00·10^-2 mol L^−1 and detection limit of 2.24·10^−6 mol ^L−1. Obtained concentrations of penicillamine are in very good agreement with the declared ones (standard deviation of about 2.70 %). The prepared chloride ISE membrane was made of AgCl:Ag2S:PTFE = 1:1:2 and AgCl:Ag2S:PTFE = 2:1:2 enriched with zinc oxide (ZnO) nanoparticles in ratios 0.2 - 1.2 wt.% or iron oxides (FexOy) nanoparticles in ratios 0.4 - 1.2 wt.%. Prepared membranes were used for chloride determination in perchloric acid at pH values 0.00 - 2.00 and acetic buffer at pH values 4.00 and 4.75. Membranes M1 and M4 have shown best characteristics and response to chloride in acid media. Membrane M1 showed linear response range for chloride between 2.00·10^−6 – 1.00·10^−1 mol L^−1, with a detection limit of 1.42·10^−6 mol L^−1 and potential change of 44.39 mV per decade at pH = 2.00. Membrane M4 showed linear response range for chloride between 4.21·10^–6 to 1,00·10^–1 mol L^−1, limit of detection of 1.39·10^–6 mol L^−1 with potential change of 24.79 mV per decade at pH = 0.00. Described methods are simple, relatively fast, low price, suitable for direct measurement without pretreatment of pharmaceuticals. |
