| Sažetak | Pesticidi su toksične tvari za selektivno uništavanje štetnika i nametnika. Teško se biološki razgrađuju te njihovo prisustvo u hrani i vodenom okolišu uzrokuju velike svjetske zdravstvene probleme. Kratkotrajna izloženost visokim koncentracijama uzrokuje smrtnost za ljude, životinje i biljke dok dugotrajna izloženost nižim koncentracijama uzrokuje kancerogenost, poremećaje u radu endokrinološkog sustava te poremećaje ekosustava. Prisustvo pesticida u hrani postavilo je visoke zahtjeve u kontroli kvalitete hrane i dovelo do razvoja vrlo složenih analitičkih metoda za određivanje tragova pesticida. Međutim, zahtjevi tržišta za brzim, jednostavnim, osjetljivim, selektivnim, točnim i korisnicima prilagođenim metodama doveli su do razvoja optičkih senzora koji zadovoljavaju sve navedene uvjete. U ovom radu dan je pregled raznih naprednih i novih trendova u razvoju na polju optičkih senzora za pesticide sa osvrtom na izvedbu i karakteristične principe ovih metoda. Prema signalu optički senzori za pesticide baziraju se na fluorescenciji, kolorimetriji, površinski pojačanom Ramanovom raspršenju, površinskoj plazmonskoj rezonanciji i kemiluminiscenciji. Prema principu prepoznavanja optički senzori za pesticide koriste enzime, antitijela, molekularno ugrađene polimere, aptamere i reakcije temeljene na domaćin/gost principu. Korištenjem raznih komponenti za prepoznavanje, kao i pretvornika signala, optički testovi pokazuju dobre rezultate za kvantifikaciju ostataka pesticida u kompleksnim okolišnim i hranidbenim matricama, a pogotovo u pojednostavljenju i vizualizaciji što ih čini jednostavne za uporabu na „licu mjesta“. |
| Sažetak (engleski) | Pesticides are toxic substances for the selective destruction of pests and parasites. They are difficult to biodegrade and their presence in food and the aquatic environment causes major worldwide health problems. Short-term exposure to high concentrations causes mortality for humans, animals, and plants, while long-term exposure to lower concentrations causes carcinogenicity, endocrine disorders, and ecosystem disorders. The presence of pesticides in food has placed high demands on food quality control and led to the development of highly complex analytical methods for determining trace amounts of pesticides. However, the market demands fast, simple, responsive, selective, accurate and user-friendly methods which has led to the development of optical sensors that meet all of the above requirements. This paper provides an overview of various advanced and emerging trends in the field of optical sensors for pesticides, with the focus on the performance and characteristic principles of these methods. According to the signal, optical sensors for pesticides are based on fluorescence, colorimetry, surface-enhanced Raman scattering, surface plasmon resonance, and chemiluminescence. According to the recognition principle, pesticide optical sensors use enzymes, antibodies, molecularly imprinted polymers, aptamers and host/guest reactions. Using various recognition components as well as signal transducers, optical tests show good results for the quantification of pesticide residues in complex environmental and nutritional matrices, and especially for simplification and visualization that make them easy to use on site. |
